بیماری زونا و روش های تشخیص آن
یکی از بیماری های پوستی دردناک بیماری زونا می شود که با جوش های پوستی دردناک نمایان می شوند. این جوش ها شامل تاول هایی است که معمولاً طی 7 تا 10 روز پوسته پوسته می شوند و طی 2 تا 4 هفته کاملاً از بین می روند. پیش از نمایان شدن جوش های زونا پوست فرد مبتلا شروع به سوزش و خارش می کند. سپس کم کم جوش ها و تاول ها نمایان می شوند و شدت بیماری بیشتر می شود. در ادامه این مطلب می خواهیم به توضیحات بیشتری درباره بیماری زونا، علت زونا، علائم زونا و … بپردازیم با ما همراه باشید.
بیماری زونا چیست؟
زونا بیماری ویروسی است که عامل مولد آن شبیه ویروس آبله مرغان است. تاولهای منطقه‌ای یا زونا تاولهای کوچکی هستند که جنب یکدیگر در منطقه یک عصب محیطی و در امتداد مسیر آن پدید می‌آید و با درد و سوزش همراه است. پوست سینه و پشت بیشتر به آن دچار می‌گردد. درمان زونا داروی مسکن، ویتامین B و اورومیسین است. روی تاولها گرد تالک می‌مالند. پس از بهبودی اثرات تاولها و زخمها باقی می‌ماند. بیماری زونا مصونیت ایجاد می‌کند. ویروس زونا با ویروس آبله مرغان از یک گروه است. زونا می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد بالای 50 سال شایع‌تر است.
عکس بیماری زونا در بزرگسالان
در ادامه تصاویر و عکس بیماری زونا در بزرگسالان را مشاهده می کنید. همانطور که گفته شد بیماری زونا در میانسالان و افراد بالای 50 سال شایع تر است اما در کودکان به صورت آبله مرغان نمایان می شود که می توان این دو بیماری را به یکدیگر مشابه دانست. برای آگاهی از علائم بیماری زونا تصویر زیر راهنمای مناسبی است.
علایم شایع بیماری زونا
تاولهای قرمز و دردناک از شایع ترین علائم زونا هستند که امکان دارد در هر جایی از بدن به وجود آیند. این تاولها 5 – 4 روز پس از آغاز علایم اولیه ظاهر می‌شوند. تاولها معمولا در روی یک نوار پهن پوست قرمز در امتداد مسیر رشته‌های عصبی حسی در یک ناحیه خاص پوست پدید می‌آیند. تاولها را غالبا می‌توان در ناحیه قفسه سینه دید که البته تنها در یک طرف بدن گسترش می‌یابند. از دیگر علائم زونا در زنان و مردان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
✅ تب و لرز خفیف
✅ احساس کسالت
✅ تهوع
✅ دل‌پیچه یا اسهال خفیفپ
✅ درد روی قفسه سینه، صورت، یا درد سوزشی در پوست شکم بر حسب ناحیه‌ای که درگیر شده است.
علت زونا چیست؟
زونا توسط همان ویروس آبله مرغان ایجاد می‌شود. این ویروس ممکن است سال‌ها در نخاع به حالت خفته باقی بماند تا زمانی که در اثر یک عامل تحریکی دوباره بیدار شود. اما این بار دیگر بیماری آبله مرغان ایجاد نمی‌شود، بلکه زونا رخ می‌دهد. برخی از عوامل احتمال ابتلا به زونا را در برخی از افراد افزایش می دهد. برخی از عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به زونا عبارتند از:
- سن بالای 50 سال
- استرس
- بیماری هوجکین
- وجود یک بیماری که باعث کاهش مقاومت بدن شده باشد
- ضعف سیستم ایمنی بدن
- استفاده از داروهای سرکوب‌کننده ایمنی یا ضد سرطان
- جراحی یا تاباندن اشعه به نخاع
- لوسمی یا لنفوم
بیشتر بخوانید: بیماری سلیاک
روش های تشخیص بیماری زونا
تشخیص بیماری زونا معمولاً بر اساس علائم بالینی و تاریخچه بیماری صورت می‌پذیرد. اما برای تأیید تشخیص و تمایز آن از بیماریهای دیگر، ممکن است روش‌های تشخیصی زیر استفاده شود:
بررسی بالینی
پزشک ممکن است با توجه به علائم و نشانه‌های شما، که در اغلب موارد به شکل پوسته های حساس روی بدن ظاهر می‌شود، تشخیص را قرار دهد.
آزمایشگاه
در برخی موارد، پزشک ممکن است نمونه‌برداری از پوست یا مایعات بدن مانند خون یا مایعات دیگر را در نظر بگیرد و آن‌ها را برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال کند. این آزمایش‌ها معمولاً برای تشخیص ویروس زونا از طریق تشخیص ژنتیکی یا آزمایش‌های سرولوژیک مانند آزمایش آنتی‌بادی‌ها صورت می‌گیرد.
بررسی تصویربرداری
در مواردی که بیماری زونا با مشکلات جدی همراه است، ممکن است پزشک بررسی تصویربرداری مانند رادیوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT scan) یا مغناطیس‌نگری هسته‌ای (MRI) را توصیه کند. این روش‌ها معمولاً برای تشخیص وضعیت عمقی بیماری و تأثیر آن بر ساختارهای داخلی استفاده می‌شوند.
در هر صورت، بهترین راه برای تشخیص دقیق بیماری زونا، مشاوره و بررسی توسط پزشک متخصص است. در صورتی که شما علائم مشکوکی در خصوص بیماری زونا دارید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص و درمان مناسب را برای شما تعیین کند.
پیشگیری از بیماری زونا
در حال حاضر نمی‌توان از بیماری زونا پیشگیری به عمل آورد. واکسنهای تحقیقاتی که برای پیشگیری از آبله مرغان در حال آزمایش هستند نتوانسته‌اند جلوی زونا را بگیرند. البته از فواید بیماری زونا این است که فرد با یک بار گرفتن زونا، تا آخر عمر در برابر آن ایمن خواهد بود، مگر در موارد نادر که فرد دوباره درگیر بیماری زونا شود.
بیماری زونا واگیردار است؟
تاولهای پوستی در عرض 21 – 14 روز پاک می‌شوند. البته درد ممکن است تا یک ماه دیگر یا بیشتر طول بکشد. با یک بار گرفتن زونا، معمولا فرد در برابر آن ایمنی پیدا می‌کند، اما تعداد کمی از افراد بوده‌اند که بیش از یک بار مبتلا به زونا یا آبله مرغان شده باشند.
بیماری زونا تا چه مدت واگیردار است؟
واگیرداری بیماری زونا تا زمانی که زخم‌های پوستی به خوبی محو شده و خشک شوند، ادامه خواهد داشت. معمولاً زمانی که پوسته های بدن به حالت خشک تغییر می‌کند، به این معنی است که واگیرداری بیماری زونا به پایان رسیده است. این فرایند معمولاً میانگین 2 تا 4 هفته طول میکشد.
بیشتر بخوانید: mcv در آزمایش خون
عوارض احتمالی زونا
- عفونت باکتریایی ثانویه در تاولهای زونا
- درد مزمن، خصوصا در سالمندان که تا ماه‌ها یا سال‌ها در مسیر رشته‌های حسی محل قبلی وجود تاولها باقی می‌ماند.
- زخم قرنیه
- عفونت دستگاه عصبی مرکزی
درد زونا چقدر طول میکشد؟
درد زونا (بیماری زونا) ممکن است به مدت متفاوتی در افراد مختلف ادامه داشته باشد. علل متعددی از جمله سن فرد، وضعیت سیستم ایمنی، محل و شدت زونا، و درمان صورت گرفته می‌تواند بر مدت زمان درد زونا تأثیر بگذارد.
عموماً درد زونا پس از درمان کمتر می‌شود و بهبود می‌یابد. اما مدت زمان دقیق برای بهبود متفاوت است. در بیشتر موارد، درد زونا در طول 2 تا 4 هفته کاهش می‌یابد و تدریجاً محدود می‌شود.
درمان قطعی بیماری زونا
تشخیص بیماری زونا معمولا تا زمان بروز بثورات پوستی امکان‌پذیر نیست. قبل از آن، علایم ممکن است شبیه آپاندیسیت، جمع شدن مایع دور ریه یا سایر بیماری‌ها باشند. در برخی موارد آزمایش خون ، کشت مایع تاولها و نمونه‌برداری از پوست انجام می‌گیرد. هدف اصلی درمان زونا عبارت است از کاهش خارش و درد تا حدامکان، که برای این کار معمولا از پماد و داروهای خوراکی استفاده می‌شود. دردی که پس از پاک شدن تاولها باقی می‌ماند را خیلی مشکل بتوان درمان کرد، و متأسفانه هیچ راه قطعی برای پیشگیری از آن وجود ندارد.
برای درمان زونا و کاهش هلائم و تسکین درد از روش های زیر کمک بگیرید:
- روزانه دوش آب سرد بگیرید.
- از پمادهای موضعی جهت کاهش خارش جوش و تاول ها استفاده کنید.
- داروهای مسکن برای کاهش درد مصرف کنید.
- مایعات خنک بنوشید.
- استراحت کافی داشته باشید.
- از خاراندن جوش و تاول ها خودداری کنید.
برای درمان زونا چه بخوریم؟
برای درمان زونا بهتر است از نوشیدنی های خنک و مواد غذایی با طبع سرد استفاده کنید تا التهاب و تب را کاهش دهد. برای درمان دارویی زونا نیز می توانید از داروهای زیر استفاده کنید. البته توصیه می شود حتما برای مصرف دارو در درمان زونا با پزشک مشورت کنید. داروهای درمان بیماری زونا عبارتند از:
- لوسیون کالامین برای تاولها
- برای درد خفیف می‌توان از دارویی مثل استامینوفن استفاده کرد.
- در صورت لزوم، ضد دردهای قوی‌تر مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
- داروهای آرام‌بخش برای مدتی کوتاه موثرهستند.
- داروهای کورتیزونی برای تخفیف درد در موارد شدید
- امکان دارد آسیکلوویر (یک نوع داروی ضد ویروسی) تجویز شود.
- در موارد شدید می‌توان رشته‌های عصب حسی را با تزریق ماده بی‌حس کننده بلوک کرد.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علایم زونا را دارید.
- اگر علی‌رغم درمان، درد غیرقابل تحمل باشد.
- اگر دچار علائم جدید و غیر قابل توجیه شده‌اید. داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند.
در نهایت بدانید که…
بیماری زونا یک عفونت ویروسی است که به علت فعال شدن مجدد ویروس آبله در بدن رخ می‌دهد. علائم اصلی آن شامل درد و خارش سوزنی در منطقه‌ای خاص از بدن و ظهور زخم‌های پوستی است. واگیرداری آن تا زمانی که زخمها خشک شوند (معمولاً 2 تا 4 هفته) ادامه دارد. در صورت ظهور علائم زونا، مراجعه به پزشک و دریافت درمان مناسب مهم است.
