کروموزومها و کاریوتایپ

 

 در سلولی که تقسیم نشده است ،کروموزومها بوسیله میکروسکوپ نوری قابل رؤیت نیستند، زیرا کروماتین در سراسر هسته پخش شده است. در طی متافاز تقسیم سلولی، کروماتین فشرده شده و به صورت کروموزوم، قابل رؤیت می شود. در این زمان، هر کروموزوم دوبرابر شده است. یک کروموزوم از دو کروماتید خواهری  (sister chromatid) که از قسمت سانترومر به هم متصلند، تشکیل شده است. یک کروموزوم، دو کروماتید خواهری می شود که از قسمت سانترومر به هم متصلند.

بندینگ کروموزوم (chromosome banding)
برای مشاهده ی کروموزومها می توان آنها را بوسیله رنگهای شیمیایی همچون گیمسا در زیر میکروسکوپ مشاهده نمود. کروموزوم به صورت ردیفی از نوارهای تیره و روشن مشخص است. اگر گیمسا استفاده شده باشد، نوار تیره G-band یا نوار G مثبت نامیده می شود و نوار روشن، نوار G منفی نامیده می شود. الگوهای بندینگ مشابهی نیز مشاهده شده است که با استفاده از کویناکرین (Quinacrine)ایجاد می شوند. اما اگر کروموزومها را پیش از رنگ آمیزی گیمسا در معرض محلول آلکالین داغ قرار دهند، نتایج بدست آمده برعکس خواهد بود، یعنی نوارهایی که تیره بودند روشن می شوند و نوارهای روشن، تیره. به این منظور نوار G منفی (G-negative band) R-band  نیز نامیده می شود.
نوارهای کروموزوم به صورت زیر نامگذاری می شوند. هر کروموزوم از دو بازو تشکیل شده است که بوسیله سانترومر از هم جدا شده اند. بازوی بزرگ با q  (queue) و بازوی کوچک p (petit) نمایش داده می شوند.
در رزولوشن یا قدرت تفکیک پذیری پایین نوارهای اصلی معدودی قابل تشخیص می باشند که q1 ,q2 ,q3 ,p1 ,p2 ,p3 از آن جمله اند که از سانترومر شمارش می شوند. در قدرت تفکیک بالاتر نوارهای فرعی (sub-band) از جمله q11 ,q12 ,q13 و غیره نیز قابل رؤیت می شوند. نوارهای فرعیی که حتی با قدرت تفکیک بالاتر قابل دیدن هستند q11.1 ,q11.2 ,q11.3 و غیره هستند. در حالت عادی بازوی کوچک در بالای بازوی بزرگ دیده می شود. شکل زیر الگوی بندینگ کل کروموزومهای انسان را نشان می دهد.

کاریوتیپ

کاریوتایپ نمایش کل کروموزومهای متافازی در یک سلول است که بترتیب اندازه مرتب شده است.

یک سلول سوماتیک انسانی از دو ردیف کروموزوم هومولوگ تشکیل شده است که به دو نوع تقسیم می شوند: اتوزوم و کروموزومهای جنسی .

اتوزومها به هفت گروه تقسیم می شوند: A تا. G در طی متافاز تقسیم سلولی، هر کروموزوم دوبرابر شده است. بنابراین این کاریوتیپ دارای 92 کروموزوم می شود.