آزمایش چربی خون و انواع آن

أزمایش چربی خون یک شاخص مهم برای ارزیابی سلامت قلب و عروق است. آزمایش خون برای اندازه‌ گیری سطوح چربی‌های خونی از جمله کلسترول کل، کلسترول LDL (ضار)، کلسترول HDL (سالم) و تری‌گلیسریدها انجام می‌شود، سطوح ناسالم چربی خون می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش دهد. نتایج آزمایش کمک می‌کند تا با تغییر سبک زندگی و در صورت لزوم مصرف دارو، سطوح چربی‌های خون را کنترل کنید. مشاوره با پزشک درباره نتایج آزمایش و تعیین درمان مناسب الزامی است.

انواع چربی خون

انواع چربی خون عبارتند از:

تری گلیسیرید

تری گلیسیرید، چربی است که از طریق خوردن غذا های مضر با کالری بالا وارد بدن می شود. بدن مقدار اضافی کالری را تبدیل به تری گلیسیرید کرده و در سلول های چربی ذخیره می سازد. تری گلیسیرید برای عملکرد برخی سلول ها ضروری هستند، اما تری گلیسیرید بیش از حد، ناسالم است.

کلسترول

کلسترول نوعی از چربی است که در تمام سلول های بدن وجود دارد. این نوع چربی (کلسترول) در خون حل نمی شود و توسط لیپوپروتئین ها وارد سلول و از آن خارج می شود. لیپوپروتئین ازترکیب پروتئین و چربی به وجود آمده است و چربی را در خون حمل می کند.

انواع کلسترول

LDL

LDL یا لیپوپروتئین با چگالی کم یک نوع کلسترول بد است. LDL دارای مقدار زیادی کلسترول و مقدار کمی پروتئین است. وظیفه LDL حمل کلسترول و دیگر چربی ها در خون است.
چنانچه میزان کلسترول LDL در خون افزایش یابد، این کلسترول در دیواره رگ های خونی که وظیفه تغذیه قلب و مغز را دارند، رسوب کرده و منجر به تنگ شدن این عروق می شوند. این وضعیت می تواند انعطاف پذیری رگ ها را کم کرده و منجر به انسداد سرخرگ، تصلب شرایین، ایجاد لخته و در نهایت حمله قلبی و یا سکته شود.

هیپرکلسترولمی فامیلی، بیماری ژنتیکی است که با افزایش سطح پلاسمایی کلسترول LDL بدون افزایش تری گلیسیرید مشخص می شود. این بیماری با افزایش کلسترول LDL  معمولا از دوران کودکی با بیماری های قلبی عروقی، گزانتوم ها، گزانتلاسما، آترواسکلروز و … مشخص می شود.

HDL

HDL  یا لیپوپروتئین با چگالی بالا یک نوع کلسترول خوب است. HDL دارای مقدار زیادی پروتئین و مقدار کمی کلسترول است و این نوع لیپوپروتئین، کلسترول را از خون برمی دارد و به کبد می برد.

در حدود یک چهارم تا یک سوم کلسترول خون از نوع HDL است. این نوع کلسترول بر خلاف نوع LDL مانع بروز حمله قلبی است. تا جایی که کاهش یافتن این کلسترول در خون کمتر از ۴۰ میلی گرم در دسی‌لیتر می تواند خطر حمله قلبی را افزایش دهد. این نوع کلسترول با پیشگیری از رسوب کلسترول LDL، از انسداد رگ ها و خطرات بعدی جلوگیری می کند.

اهمیت وجود کلسترول

کبد، نخاع و مغز برای عملکرد طبیعی خود به کلسترول نیاز دارند. برای ساخت و نگه داری سلول ها، برخی هورمون ها، ساخت ویتامین D و جذب ویتامین های محلول در چربی کلسترول نیاز است.

 آزمایش های تشخیصی میزان چربی خون

در آزمایش خون جهت بررسی میزان کلسترول موارد زیر مورد ارزیابی قرار میگیرد:

کلسترول تمام

نشان‌دهنده مقدار کلسترول موجود در خون است.

کلسترول LDL

اندازه‌گیری کلسترول LDL به منظور جلوگیری از بیماری های قلبی انجام می شود چرا که سطح بالا آن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش دهد.

کلسترول HDl

اندازه‌گیری کلسترول HDL که به عنوان “کلسترول سالم” شناخته می‌شود به منظور بررسی بیماری های قلبی انجام می شود. سطح بالای آن می‌تواند محافظت کننده در برابر بیماری‌های قلبی و عروقی باشد.

تری گلیسرید

اندازه‌گیری سطح تری‌گلیسریدها، که چربی‌های دیگری که در خون حمل می‌شوند هستند. به منظور بررسی میزان چربی در خون انجام می شود. چرا که بالا بودن سطح تری گلیسیرید خطر حمله قلبی و سکته را افزایش خواهد داد.

نحوه آمادگی برای انجام آزمایش چربی خون

جهت چک کردن سطح کلسترول خون می بایست آزمایش خون شما به صورت ناشتا گرفته شود. معمولاً شما باید تا قبل از گرفتن خون به مدت 9 تا 12 ساعت هیچ چیز جز آب یا اشامیدنی دیگری ننوشید و نخورید. به همین دلیل پزشک شما پیشنهاد می کند که صبح زود از شما خون گرفته شود.

راهکارهایی برای کاهش چربی خون

• با ورزش کردن روزانه، وزن خود را متعادل نگه دارید.
• رعایت رژیم غذایی کم چربی
• لبنیات کم چرب مصرف کنید.
• از روغن های گیاهی از قبیل کانولا ،ذرت و زیتون استفاده شود.
• مصرف بالای غذاهایی که فیبر زیادی دارند.
• از مصرف شیرینی و نوشیدنی های شیرین خودداری کنید.
• از نوشیدنی های الکلی دوری کنید.
• آهسته غذا بخورید و غذایتان را خوب بجوید و پرخوری نکنید.

رژیم غذای برای کاهش چربی خون

• ساقه ریواس: سبب کم شدن کلسترول در بدن شما می شود.
• کنگر: سبب کم شدن کلسترول بد در بدن می گردد
• خشکبارمصرف کنید. خشکبار حاوی کالری فراوانی است. نکته مهم دیگر در مصرف خشکبار این است که از خشکبار بدون نمک استفاده کنید.
• جو مانع جذب کلسترول در بدن می شود.
• چای سبز نیز از جذب کلسترول جلوگیری می کند و ضد بسیاری از بیماری های سرطانی است .
• سبزیجات و میوه های تازه “از گوجه فرنگی نیز غافل نشوید چراکه ضد کلسترول است”

برای کاهش کلسترول بدن مصرف مواد غذایی زیر را مدیریت کنید:

1.  جای گوشت قرمز مصرف گوشت‌های سفید مانند گوشت مرغ و بوقلمون را در الویت برنامه‌ی غذایی‌تان قرار دهید. توجه داشته باشید که پوست این گوشت‌ها را بکنید. “ماهی را دریابید.”
2. در دنیای صنعتی امروز مواد غذایی آماده و کنسروی خود را به مردم تحمیل می‌کنند. اما شما حواستان باشد که از این قبیل خوراکی‌ها دور باشید. بیشتر غذاهای آماده و صنعتی به خصوص آن‌هایی که گرم می‌شوند با روغن‌های هیدروژنه و اسیدهای چرب ترانس تهیه می‌شوند که باعث افزایش کلسترول بد خون خواهد شد.
3. محصولات لبنی مثل خامه ،پنیر و شیر پرچرب نیز موادی هستند که در صورتی که در خوردنش افراط کنید دچار افزایش کلسترول در بدن شما می‌شود.
4.  

عوامل خطر چربی خون

همانطور که می‌دانید افزایش چربی خون در میان مردم بسیار رایج است. کنترل چربی خون تاثیر به سزایی در سلامت شما دارد و از بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی عروقی پیشگیری می‌کند. چربی خون بر اثر عوامل متفاوتی بروز پیدا می‌کند که در ادامه آنها را با هم مرور می‌کنیم:

رژیم غذایی نامناسب: مصرف چربی‌های اشباع شده منجر به افزایش کلسترول شما می‌شود.

اضافه وزن: با داشتن اضافه وزن احتمال افزایش چربی خون در شما افزایش پیدا می‌کند.

استعمال دخانیات: سیگار کشیدن به دیواره رگ‌های خونی شما آسیب وارد می‌کند و در نتیجه احتمال بروز اختلال چربی خون را در شما افزایش می‌دهد.

سوالات متداول در مورد آزمایش چربی خون

 

در نهایت باید بدانید که…

آزمایش چربی خون با اندازه‌گیری کلسترول کل، کلسترول LDL، کلسترول HDL و تری‌گلیسریدها، به شما اطلاعاتی درباره سطوح چربی‌های خونی می‌دهد. نتایج آزمایش کمک می‌کند تا ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی را ارزیابی و درمان مناسب را تعیین کنید. اگر کلسترول LDL بالا و کلسترول HDL پایین باشد، بهتر است سبک زندگی سالمی را دنبال کنید، از مصرف مواد چرب و نیمه‌جامد خودداری کنید و فعالیت بدنی را انجام دهید. مشاوره با پزشک درباره نتایج و درمان لازم است.