برای غلظت خون چه بخوریم؟
غلظت خون با افزایش تعداد گلبول های قرمز خون و میزان هموگلوبین همراه است. یکی از دغدغه های افرادی که دارای غلظت خون هستند این است که برای برطرف کردن و درمان غلظت خون چه سبک تغذیه داشته باشند. در علم پزشکی از غلظت خون با عنوان پلی سیتمی یاد می شود. افزایش گلبول های قرمز خون و غلظت خون می تواند سبب بروز علائمی شود که در این مقاله به بررسی آن ها و تغذیه مناسب در افرادی که به این مشکل مبتلا هستند می پردازیم. اگر شما هم به تازگی در یکی از بهترین آزمایشگاه غرب تهران آزمایش انجام داده اید و متوجه شده اید دارای غلظت خون هستید و می خواهید بدانید که برای غلظت خون باید چه تغذیه ای داشته باشیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
غلظت خون چیست ؟
خون یکی از مهم ترین سیستم های بدن است و از چهار جز تشکیل شده است. گلبول های قرمز یکی از مهم ترین سلول های خونی در بدن هستند و وظیفه آن ها انتقال اکسیژن به اندام ها است. تعداد گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها یک حجم معینی دارند و اگر این اندازه کم یا زیاد شود می تواند مشکلات بسیاری برای افراد ایجاد کند.
در حقیقت با برهم خوردن تعداد سلول های خونی علائمی ظاهر می شود. در غلظت خون تعداد گلبول های قرمز نسبت حجم خون زیاد می شود و این موضوع می تواند سبب شود لخته خون ایجاد شود یا رگ ها مسدود شوند.
البته غلظت خون را یک اصطلاح لفظی به کار می بریم و اصطلاح علمی آن پلی سیتمی است. این تفکر که اگر کسی خون پررنگ و تیره ای داشته باشد دارای غلظت خون است یک تفکر اشتباه و عامیانه است و این مورد تنها با آزمایش خون قابل تشخیص است.
بازه نرمال تعداد گلبول های قرمز در سنین مختلف
تعداد گلبول های قرمز در سنین مختلف رنج نرمال خاصی را شامل می شود و این تعداد می تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی کاهش یا افزایش یابد. در جدول زیر بازه نرمال تعداد گلبول های قرمز در سنین مختلف قرار داده شده است:
| گروه سنی / بازه نرمال تعداد گلبول های قرمز | |
| زنان بالغ 5/2-3/9 | |
| مردان بالغ 5/7-4/3 | |
| کودکان 5/2-3/8 | |
| نوزادان 2 تا 6 هفته 4-6 | |
| نوزداد تازه متولد شده 5-6/3 |
علت غلظت خون بالا
پلی سیتمی معمولا در سنین بالاتر خود را نشان می دهد و رشد آهسته ای دارد. علت ایجاد این عارضه ممکن است اولیه یا ثانویه باشد. علل اولیه را می توانیم علل ژنتیکی و ارثی بدانیم که فرد از بدو تولد آن ها را دارد. اما علل ثانویه می تواند به دلیل سایر بیماری ها از جمله بیماری های قلبی و عروقی ایجاد شوند.
افزایش تعداد گلبول های قرمز می تواند به دلیل کاهش سطح اکسیژن، بیماری های کلیوی و یا سایر مشکلات مربوط به مغز استخوان ایجاد شود. زمانی که سطح اکسیژن بدن پایین باشد بدن گلبول های قرمز را بیشتر تولید می کند تا بتواند به عنوان جبران آن را انجام دهد. برخی از عواملی که می توانند سبب کاهش سطح اکسیژن شوند به شرح زیر هستند:
- بیماری ها و نارسایی های قلبی
- هموگلوبینوپاتی ( از بدو تولد وجود داشته و می تواند سبب شود ظرفیت حمل اکسیژن گلبول های قرمز کاهش یابد.)
- زندگی در جاهایی که ارتفاعات بالا هستند.
- بیماری انسداد ریه
- فیبروز ریوی
- اختلالات ریوی
- استرس
- اختلالات خواب مانند آپنه خواب
- اعتیاد به نیکوتین موجود در سیگار
علاوه بر مواردی که در بخش بالا به آن ها اشاره شد برخی از داروها نیز می توانند سبب افزایش تعداد گلبول های قرمز شوند:
- تزریق هورمون اریتروپویتین
- داروهای استروئیدی آنابولیک
- تزریق خون
علائم غلظت خون بالا
علائم غلظت خون بالا می تواند بسته به عوامل مختلف مانند جنسیت ، سن و ابتلا به سایر بیماری های زمینه ای متفاوت باشد. برخی از زنان و مردانی که به غلظت خون بالا مبتلا هستند مانند علائمی مانند سرفه های شدید، آپنه خواب، تنگی نفس، سرگیجه و ضعف داشته باشند. اما در مقابل افرادی نیز هستند که ممکن است هیچ علامت خاصی را تجربه نکنند. به طور کلی علائم غلظت خون بالا می تواند به شرح زیر باشد:
- تنگی نفس
- سرگیجه ، سردرد و خستگی
- درد در گردن
- درد مفاصل
- التهاب در چشم ها و قرمز شدن پوست
- داشتن خارش و قرمز شدن پوست به خصوص در کف دست و پاها
- خواب رفتن دست ها و پاها و انگشتان
- اختلالات بینایی
البته به این نکته توجه داشته باشید که این علائم می تواند نشان دهنده سایر بیماری ها نیز باشد بنابراین با مشاهده آن ها نمی توان گفت که فرد به طور قطعی دچار غلظت خون بالا می باشد برای نتیجه قطعی بایستی در بهترین آزمایشگاه تهران تست ها انجام شود.
نحوه تشخیص غلظت خون بالا
غلظت خون بالا به معنی افزایش غیرطبیعی سطح مواد مختلف در خون است. این مواد می‌توانند شامل قند خون، کلسترول، تری‌گلیسرید، هورمون‌ها، الکترولیت‌ها و غیره باشند. تشخیص غلظت خون بالا عموماً از طریق تست‌های خونی و ارزیابی آزمایشات مختلف صورت می‌گیرد. در زیر تعدادی از روش‌های تشخیصی رایج برای غلظت خون بالا را بررسی می‌کنیم:
آزمایش خون
این آزمایش‌ها شامل اندازه‌گیری سطوح مواد خاص در خون است. به عنوان مثال، آزمایش قند خون (Fasting Plasma Glucose) برای تشخیص دیابت و اختلالات مرتبط با قند استفاده می‌شود. آزمایش کلسترول خون نیز برای اندازه‌گیری سطح کلسترول و لیپیدهای دیگر در خون استفاده می‌شود.
آزمایش تری‌گلیسرید
این آزمایش برای اندازه‌گیری سطح تری‌گلیسرید، یک نوع چربی موجود در خون، استفاده می‌شود. سطح بالا تری‌گلیسرید ممکن است با افزایش خطر بروز بیماری قلبی-عروقی مرتبط باشد.
آزمایش تیروئید
این آزمایش برای بررسی عملکرد غده تیروئید و سطح هورمون‌های تیروئید در خون استفاده می‌شود. اختلالات در این غده می‌توانند منجر به تغییرات در سطوح هورمون‌ها و افزایش غلظت خونی شوند.
آزمایش کبد
برخی مشکلات کبدی می‌توانند منجر به افزایش غلظت مواد خاصی در خون شوند. آزمایش‌هایی مانند آزمایش آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آزمایش آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) برای بررسی عملکرد کبد و تشخیص بیماری‌های کبدی استفاده می‌شوند.
آزمایش الکترولیت‌ها
اندازه‌گیری سطح الکترولیت‌ها مانند سدیم، پتاسیم و کلرید در خون می‌تواند نشانگر اختلالات الکترولیتی باشد.
موارد بالا تنها تعدادی از آزمایش‌های ممکن برای تشخیص غلظت خون بالا است. نوع و تعداد آزمایشات مورد استفاده بستگی به نوع مشکل و علائم شما دارد. بهترین راه برای تشخیص دقیق غلظت خون بالا مشاوره با یک پزشک است. پزشک شما می‌تواند بر اساس علائم و سابقه پزشکی شما، تست‌های مناسب را در نظر بگیرد و تشخیص صحیح را برای شما قرار دهد.
رژیم غذایی برای غلظت خون بالا
بی شک تاثیر رژیم غذایی در کاهش ابتلا به بسیاری از بیماری ها را نباید نادیده بگیریم. تغییر در عادات غذایی یا به اصطلاح اصلاح سبک زندگی می تواند کمک شایانی به کاهش غلظت خون کند. در این خصوص باید در رژیم غذایی خود از میوه ها ، سبزیجات و غذاهای کم چرب استفاده کنید. برخی از مواد غذایی که می توانند برای غلظت خون بالا مفید باشند به شرح زیر هستند:
- گوشت ماهی
- لبنیات کم چربی
- سبزیجات
- میوه هایی مانند آلبالو و موز
- آبلیمو
- عرق گیاه گزنه
- دمنوش های گیاهی مانند دارچین ، دمنوش ریشه گیاه شیرین بیان ، چای سبز
- چای کوهی
- دمنوش گل مینا
سوالات متداول غلظت خون بالا
غلظت خون بالا می‌تواند به علت مشکلات مختلفی مانند دیابت، اختلالات متابولیک، بیماری‌های قلبی-عروقی، اختلالات تیروئید، بیماری‌های کبدی و اختلالات الکترولیتی ایجاد شود.
برای کاهش غلظت خون، نیاز به تغییرات در رژیم غذایی، کاهش استرس، مصرف داروها، درمان بیماری‌های مرتبط و تغییر سبک زندگی است. همچنین، مشاوره گرفتن از پزشک متخصص در این مورد مفید است.
در نهایت باید بدانید که…
غلظت خون بالا به افزایش غیرطبیعی سطح مواد در خون اشاره دارد. این شامل قند خون، کلسترول، تری‌گلیسرید، هورمون‌ها و الکترولیت‌ها می‌شود. تشخیص معمولاً توسط آزمایشات خونی صورت می‌گیرد. مشکلاتی نظیر دیابت، بیماری‌های قلبی-عروقی، اختلالات تیروئید و بیماری‌های کبدی در اثرغلظت خون بالا برای افراد پیش می آید. درمان این عارضه شامل تغییرات در رژیم غذایی و در صورت لزوم مصرف دارو می‌شود که باید حتما با تجویز پزشک متخصص باشد.
