بیماری آلکاپتونوریا

 

۱- آلکاپتونوریا

یک بیماری متابولیکی ارثی است که در اثر نقص آنزیم اسیدهموژنتیسیک اکسیداز در مسیر متابولیکی فنیل آلانین – تیروزین ایجاد می شود. این بیماری اختلال اتوزومی مغلوب اتوزومال رسسیو است. فقدان آنزیم هموژنتیسیک اسید اکسیداز متابولیسم فنیل آلانین-تیروزین را درمرحله اسید هموژنتیسیک مهار می سازد، بنابراین اسیدهموژنتیسیک در بدن تجمع می یابد.

به طورطبیعی اسیدهموژنتیسیک درخون یا ادراروجود ندارد، ولی درآلکاپتونوریا این اسید در بین سلولها و داخل سلولها به صورت گراندلریاهوموژن تجمع می یابد ومقادیرزیادی ازآن ازطریق ادراردفع می گردد. اکسیداسیون و پلیمریزاسیون این ترکیب درادرار (کهنه) و درمعرض هوا قرارگرفته ماده ای شببه ملانین وسیاه رنگ را به وجود می آورد که تیرگی ادرارنظیر جوهر را سبب می گردد. 

2- اوکرونروز چیست؟
َاسید هموژنتیسیک علاوه بر رسوب مستقیم دربافتها با مهار آنزیم لیزیل هیدروکسیلاز مهارکننده بیوسنتز کلاژن نیز هست بدین ترتیب که اسیدهموژنتیسیک نگهداری شده دربدن به طورانتخابی به الیاف کلاژن بافت همبند و تاندونها و وترعضلانی وغضروفها متصل شده و آنها را به رنگ آبی مایل به سیاه در می آورد. اوکرونروز اصطلاحی است که تیره شدن بافتها را توصیف می کند که به دلیل تجمع پلیمر سیاه اسیدهموژنتیسیک در غضروف و بافتهای مزانشیمی دیگر می باشد.

 اوکرونروز در بافتهای مختلف مانند (غضروفها- نای- مفاصل- بینی- گوش- دنده- حنجره و تاندونها و نسوج نرم (گونه- دست- فقرات….) اپیدرم- اندوکارد و انتیمای عروق- کلیه- پروستات- ریه- صلبیه- ملتحمه و قرنیه- پرده صماخ رخ می دهد، ولی بیشتر در گوشها، بینی و گونه ها دیده می شود.

3- چگونه آلکاپتونوریا بر مفاصل تاثیر می گذارد ؟
جدی ترین عارضه اوکرونروز ناشی از رسوب رنگدانه ها درغضروفهای مفصلی می باشد. به دلایل نامشخصی این پیگمانتاسیون موجب می شود که غضروف لغزندگی طبیعی خود را از دست داده شکننده و شیاردار گردد. فرسایش و پاره شدگی این غضروف رشته رشته به درون استخوان زیرین رانده می شود و باعث تشدید بیشتر آسیب می گردد. ستون مهره ای و مخصوصا” دیسک بین مهره ای اولین هدف این تهاجم است، اما بعدا” مفاصل زانوها، شانه ها و لگن ممکن است مبتلا شوند. مفاصل کوچک دستها و پاها معمولا مبتلا نمی شوند با آنکه نقص متابولیکی از هنگام تولد وجود دارد. آسیب مفصلی دژنراتیو به آهستگی به پیش می رود و معمولا” با دهه چهارم زندگی از نظر بالینی قابل تشخیص نمی باشد.

آرتریت در مردان معمولا” شدیدتر است. آرتریت ناشی از این بیماری خصوصیات بالینی آرتریت روماتیسمی را دارد، ولی در پرتونگاری خصوصیت استئوآرتریت را دارا می باشد. تغییرات دژنراتیو و مهره های کمری همراه با کم شدن فضای مفصلی و چسبیدن جسم مهره ها مشخصه بیماری است. پاتوژنز تغییرات آرتریتی هنوز مشخص نشده است. آسیب مفصلی دژنراتیو با وجود آنکه تهدیدی جهت ادامه زندگی نیست، ناتوانی موجود در اشکال حاد استئوآرتریت افراد مسن می باشد ولی در عارضه آلکاپتونوری این آرتروپاتی در سنین بسیار پایینی رخ می دهد.

بیماری” آلکاپتونوریا ” نوعی بیماری ژنتیکی است که در اثر نارسایی در فرایند تجزیه‌ی اسید آمینه‌های فنیل آلانین و تیروزین به وجود می‌آید. این بیماری پیامد کمبود آنزیمی است که اسید هموجنتیسیک (آلکاپتون) را به اسید مالیل استواستیک تبدیل می‌‌کند. در اثر کمبود این آنزیم، که هموجنتیسیک اسید اکسیداز نام دارد، آلکاپتون در بدن بیمار انباشته می‌شود و از راه ادرار به بیرون راه می‌یابد . این نارسایی به بیماری خطرناکی نمی‌انجامد، اما وقتی ادرار در برخورد با هوا قرار می‌گیرد، آلکاپتون با اکسیژن واکنش می‌دهد که پیامد آن، تبدیل آلکاپتون به فراورده‌‌ای تیره رنگ است و این فراورده باعث تیره شدن رنگ ادرار می‌شود. از اینرو، مردم عادی نوزادانی را که با این نارسایی به دنیا می‌آمدند، انسان‌هایی سیاه بخت و تیره روز می‌پنداشتند.