آزمایش خون

آزمایش خون برای اندازه گیری یا بررسی سلول ها، مواد شیمیایی، پروتئین ها یا سایر مواد موجود در خون استفاده می شود. این آزمایش که به عنوان کار خون نیز شناخته می شود، یکی از رایج ترین انواع آزمایشات آزمایشگاهی است.

آزمایش خون یک روش تشخیصی است که با بررسی عناصر مختلف خون، اطلاعات مفیدی درباره وضعیت سلامتی فراهم می‌کند. این آزمایش شامل اندازه‌گیری سطح مختلف گلوبول‌ها، هموگلوبین، نوع و تعداد سلول‌های سفید خون، آنزیم‌ها و نشانگرهای بیوشیمیایی است. این آزمایش می‌تواند در تشخیص بیماری‌ها، ارزیابی عملکرد اعضا، پایش درمان و پیشگیری از بیماری‌ها مفید باشد. پیش از انجام آزمایش، معمولاً پرستار یا تکنسین خون نمونه‌برداری از رگ شما را انجام می‌دهد. نمونه خون سپس به آزمایشگاه فرستاده می‌شود و نتایج به پزشک شما ارائه می‌شود. از طریق این آزمایش می‌توان اطلاعات مهمی را درباره وضعیت سلامتی به دست آورد و در تشخیص و مدیریت بیماری‌ها نیز بسیار مؤثر است.

آزمایش خون چیست؟

آزمایش خون منظم یکی از مهم ترین راه ها برای پیگیری سلامت کلی بدن شما است. انجام آزمایش در فواصل زمانی معمول به شما این امکان را می دهد که تغییرات بدن خود را در طول زمان ببینید و به شما قدرت می دهد تا تصمیمات آگاهانه ای در مورد سلامت خود بگیرید.

آزمایش خون چه چیزی را نشان می دهد؟

برخی از آزمایش‌های خون می‌توانند به پزشک کمک کنند تا نحوه عملکرد ارگان‌های مختلف بدن را تعیین کند. نمونه‌هایی از اندام‌هایی که عملکرد نادرست آنها در آزمایش خون قابل مشاهده است شامل تیروئید، کبد یا کلیه‌ها می‌شود.

پزشک شما همچنین می‌تواند از آزمایش‌های خون برای تشخیص بیماری های زیر استفاده کند:

• دیابت
• اچ‌آی‌وی
• کم خونی
• سرطان
• بیماری عروق کرونر قلب

حتی اگر فردی بیماری قلبی نداشته باشد، انجام این آزمایش می تواند نشان دهد که آیا ممکن است در خطر ابتلا به این بیماری باشد یا خیر.

هر چند وقت یک بار باید آزمایش خون معمولی انجام دهم؟

بر اساس دستورالعمل‌های سازمان‌های بالینی مختلف، هر چند وقت یک‌ بار باید معاینه فیزیکی انجام دهید، دفعات انجام این آزمایش ممکن است به سن شما بستگی داشته باشد:

✅ سنین 18 تا 39: حداقل هر 5 سال یکبار

✅ سنین 40 تا 49: هر 2 تا 3 سال یکبار

✅ سنین 50 سال و بالاتر: هر 1 تا 2 سال یکبار

پزشک تصمیم خواهد گرفت که آیا در طول معاینه فیزیکی به آزمایش خون نیاز دارید یا خیر.

برخی از پزشکان ممکن است در طول معاینه بدنی سالانه شما آزمایش خون معمولی را پیشنهاد دهند، و در برخی موارد، ممکن است بخواهید آزمایشات بیشتری انجام دهید. به عنوان مثال در موارد زیر احتمال دارد پزشک آزمایشات خون برای شما تجویز کند:

👈🏻 شما علائم غیر معمول و مداوم را تجربه می کنید. اینها می تواند شامل هر چیزی از خستگی و افزایش وزن غیرعادی گرفته تا درد جدید باشد.

👈🏻 شما قصد دارید یک رژیم غذایی سالم را دنبال کنید. دانستن سطوح اجزای مختلف خون، مانند کلسترول HDL و LDL، به شما این امکان را می دهد که رژیم غذایی یا برنامه تناسب اندام خود را برای به حداکثر رساندن عادات سالم تغییر دهید.

👈🏻 شما می خواهید خطر بیماری یا عوارض خود را کاهش دهید. انجام این آزمایش به طور منظم می تواند علائم هشدار دهنده تقریباً هر بیماری را در مراحل اولیه تشخیص دهد. بسیاری از بیماری های قلبی، ریوی و کلیوی را می توان با استفاده از آزمایش خون تشخیص داد.

چرا برخی از آزمایشات خون نیاز به ناشتا بودن دارند؟

هر چیزی که می‌خورید و می‌نوشید حاوی ویتامین‌ها، پروتئین‌ها و سایر مواد مغذی است که می‌تواند باعث افزایش یا کاهش موقت سطوح مرتبط در خون شود. ناشتا بودن به مدت 8 تا 12 ساعت به شما کمک می کند تا مطمئن شوید که نتایج آزمایش خون فاقد این متغیرها است و نتایج آزمایش شما را تا حد امکان دقیق می کند.

برخی از آزمایشات رایج که ممکن است نیاز به ناشتا بودن داشته باشند عبارتند از:

• تست های کلسترول
• آزمایشات قند خون
• تست های عملکرد کبد
• تست های عملکرد کلیه
• پانل متابولیک پایه
• آزمایشات گلوکز

آزمایش خون، طیف وسیعی از آزمایش ها را شامل می شود و یکی از شایع ترین تست هایی است که از سوی پزشکان تجویز می شود.
هدف از تجویز آزمایش خون عبارت است از:
– ارزیابی سلامت جسمانی بیمار
– بررسی وجود عفونت
– بررسی میزان فعالیت و عملکرد ارگان ها مانند کبد و کلیه
– غربالگری برخی شرایط ژنتیکی

امادگی و اقدامات قبل از آزمایش خون

نکات مربوط به آزمایش خون معمولا از سوی پزشک در اختیار بیمار قرار می گیرد. به عنوان مثال:

⚡ هشت تا دوازده ساعت پیش از انجام تست، فرد نباید چیزی بخورد و بیاشامد، در واقع بیمار باید ناشتا باشد.
⚡ در آزمایش قند خون جهت بررسی دیابت، فرد باید هشت تا ده ساعت ناشتا باشد.
⚡ در بررسی سطح آهن در کم خونی، فرد باید دوازده ساعت ناشتا باشد.
⚡ قطع مصرف برخی داروها
برخی داروها بر نتیجه آزمایش خون تاثیر می گذارند، اما این مورد الزاما به معنای قطع کامل مصرف داروها نیست. به عنوان مثال، مصرف کورتیکواستروئیدها باعث بالا رفتن سطح کلسترول و نتایج کاذب خواهد شد.
⚡ داروهای گیاهی، مکمل ها و ویتامین ها نیز بر نتیجه آزمایش خون تاثیر می گذارند، به همین خاطر مصرف این قبیل داروها باید به پزشک اطلاع داده شوند.
نکته ای که وجود دارد این است که مصرف داروهای تجویز شده هرگز نباید قطع شوند، مگر پزشک تشخیص داده باشد. در بسیاری از موارد، مصرف داروها تنها قبل از انجام تست قطع خواهند شد.
⚡ جهت انجام آزمایش خون، نمونه خون از رگ های خونی موجود در بازو گرفته می شود. در کودکان معمولا نمونه از پشت دست گرفته می شود. قبل از خونگیری، پوست دست با اسپری و یا کرم مخصوص بی حس خواهد شد.
⚡ نوار پلاستیکی جهت آهسته شدن روند خونرسانی و متورم شدن رگ های خونی، دور بازو بسته می شود. این کار، روند خونگیری را آسان تر خواهد کرد.
⚡ پیش از خونگیری، پوست باید با مواد ضد عفونی تمیز شود. سپس سوزن سرنگ وارد رگ می شود و خون داخل سرنگ کشیده خواهد شد. ممکن است در این لحظه فرد کمی احساس سوزش در ناحیه داشته باشد، اما خونگیری روندی بدون درد است.
⚡ بعد از اتمام خونگیری، نوار پلاستیکی باز و سوزن نیز از داخل رگ بیرون کشیده خواهد شد. جهت قطع خونریزی، پنبه آغشته به الکل را چند ثانیه بر روی ناحیه فشار دهید.

برخی از آزمایشات خون نیاز به ناشتا بودن از قبل دارد. در این موارد، پزشک به شما توصیه می کند که در ساعات منتهی به آزمایش، به جز آب، چیزی نخورید و ننوشید. ناشتا بودن قبل از انجام برخی آزمایشات خون برای کمک به اطمینان از صحت نتایج آزمایش مهم است. ویتامین‌ها، مواد معدنی، چربی‌ها، کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌هایی که همه غذاها و نوشیدنی‌ها را تشکیل می‌دهند، می‌توانند بر خوانش سطح خون تأثیر بگذارند و نتایج آزمایش شما را مختل کنند.

همه آزمایشات خون نیازی به ناشتا بودن از قبل ندارند. آزمایش‌های خونی که احتمالاً برای آن‌ها باید ناشتا باشید عبارتند از:

• آزمایش گلوکز خون
• تست عملکرد کبد
• تست کلسترول
• تست سطح تری گلیسیرید
• تست سطح لیپوپروتئین با چگالی بالا
• تست سطح لیپوپروتئین با چگالی کم
• پانل متابولیک پایه
• پانل عملکرد کلیه
• پانل لیپوپروتئین

نتایج آزمایش خون

بعد از پایان خونگیری، نمونه خون داخل ظروف شیشه ای مخصوص آزمایشگاه ریخته می شود و نام و جزئیات بیمار بر روی آن نوشته خواهد شد. سپس نمونه جهت بررسی های بیشتر زیر میکروسکوپ به آزمایشگاه فرستاده خواهد د.
جواب برخی تست ها همان روز و برخی دیگر طی مدت زمان بیشتری آماده خواهند شد. نکته ای که اهمیت دارد این است که حتما جهت تفسیر جواب آزمایش خون به پزشک مربوطه باید مراجعه کنید.

سوالات متداول آزمایش خون

در نهایت باید بدانید…

آزمایش خون می تواند تصویری خوب از سلامت کلی شما ارائه دهد. آنها همچنین یک راه خوب برای تشخیص زودهنگام بیماری یا بیماری هستند و برای تشخیص اینکه بدن شما تا چه حد به درمان های شرایط مختلف پاسخ می دهد. بسیاری از افراد حداقل سالی یک بار آزمایش خون معمولی انجام می دهند. با پزشک خود صحبت کنید تا بدانید آیا آزمایشات دیگری وجود دارد که ممکن است برای اطمینان از سلامت مطلوب خود نیاز داشته باشید.