شرایط آزمایش تیروئید و بررسی هورمون های غده تیروئيد

هنگامی که شما به پزشک مراجعه می کنید و از علائمی مانند خستگی مفرط ، ریزش مو و خشک شدن ناگهانی پوستتان شکایت می کنید اولین آزمایشی که برای شما تجویز می شود آزمایش تیروئيد است. آزمایش تیروئيد می تواند با بررسی هورمون هایی که از غده تیروئید ترشح می شوند اختلالات مربوط به تیروئید را مشخص کند. متاسفانه از هر 10 نفر یک نفر به اختلالات غده تیروئید مبتلا است و خوشبختانه این بیماری قابل درمان و بهبودی است و عموما خطر و یا عارضه ی جدی ای در صورت درمان برای افراد ایجاد نمی کند. طبق آمار 60 درصد افراد از وجود اختلالات غده تیروئیدشان باخبر نیستند. اختلالات مربوط به غده تیروئید بیش از مردان در زنان شایع بوده و سرطان غده تیروئید سالانه 12000 نفر را درگیر خود می کند.

ما دراین مقاله قصد داریم به شرح آزمایش تیروئید بپردازیم پس با ما همراه باشید.

علائم رایج اختلال غده تیروئيد

• احساس سردی در دست ها و پاها
• خستگی بی دلیل در طول روز
• خشکی ناگهانی پوست
• احساس گرگرفتگی
• بی نظمی های قاعدگی در زنان
• تغییر خلق و هو
• ریزش موی شدید

تمامی علائم گفته شده  می تواند به دلیل بروز بیماری های دیگری نیز باشد اما برای روشن تر شدن موضوع آزمایش تیروئید تجویز می شود. در این آزمایش میزان کم کاری و پرکاری غده تیروئید مشخص می شود.

انواع هورمون های تیروئید

تیروئید در واقع یک نوع غده درونی است که در ناحیه گردن واقع شده و هورمون‌های تیروئید را تولید می‌کند. در ادامه انواع هورمون های تیروئید را بررسی خواهیم کرد.

هورمون T4

هورمون تیروکسین شکل اصلی هورمون های ترشح شده از غده تیروئید در جریان خون است. این هورمون به صورت آزاد و یا به شکل چسبیده به پروتئین ها در جریان خون گردش می کند. نوع آزاد این هورمون که free t4 گفته می شود به هیچ پروتئینی متصل نبوده و وارد بافت ها شده و متابولیسم را تحت تاثیر قرار می دهد. این هورمون نقش مهمی در دمای بدن و خلق و خوی افراد دارد.

هنگامی که یهو احساس گرما و گرگرفتگی می کنید و یا با تغییرات خلق و خو مواجه شده اید پای این هورمون به میان می آید. در آزمایشات میزان این هورمون با هورمون TSH مقایسه می شود و در صورتیکه T4  کاهش و TSH  افزایش داشته باشد نشان دهنده کم کاری تیروئید است. کم کاری تیروئید با نشانه اولیه افزایش وزن بی دلیل خود را نشان می دهد. و در صورتی که هر دوی این هورمون ها کمتر از محدوده نرمال باشد نشان دهنده اختلال در غده هیپوفیز است. در صورتی که T4  افزایش و TSH  کاهش داشته باشد نشان دهنده پرکاری تیروئید بوده که اولین نشانه آن کاهش وزن بی دلیل است.

هورمون T3

هورمون T3 یا تری ‌یدوتیرونین یکی دیگر از هورمون هایی است که از غده تیروئید ترشح می شود.  این هورمون نقش بسیار مهمی در عملکرد درست مغز، عضلات و دستگاه گوارش دارد. از این هورمون بیشتر برای بررسی بیشتر پرکاری تیروئید در آزمایش ها نتیجه گیری می شود. افرادی که به بیماری پرکاری تیروئید مبتلا هستند سطح این هورمون در بدنشان بالاتر از حد نرمال است. این هورمون  در تشخیص کم کاری تیروئید رایج نیست و دقت بالایی ندارد.

بیشتر بخوانید : تفسیر آزمایش خون

هدف از انجام آزمایش تیروئید

آزمایش تیروئید به منظورهای مختلفی و برای تشخیص اختلالات تیروئیدی مانند هیپرتیروئیدی، هیپوتیروئیدی و آنتی‌تیروئیدی انجام می شود و همینطور به تشخیص برخی از بیماری های مرتبط با تیروئید که نیازمند درمان طولانی مدت است کمک خواهد کرد.

افرادی که توصیه می شود این ازمایش را برای بررسی اختلالات انجام دهند عبارتند از:

• افرادی که مبتلا به بیماری دیابت نوع 1 هستند.
• افرادی که سابقه ابتلا به اختلالات تیروئید بوده یا سابقه جراحی داشته اند.
• افرادی که سیگار استعمال می کنند.
• افرادی که در خانواده خود سابقه ابتلا به اختلالات تیروئیدی دارند.

همچنین توصیه می شود در صورت مشاهده علائم زیر در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه نمایید:

• تورم در ناحیه گردن
• تند و نامنظم شدن تپش قلب
• افزایش کلسترول
• نامنظم شدن چرخه قاعدگی
• سقط شدن جنین
• کاهش میل جنسی

انواع آزمایش های تیروئید

آزمایشاتی که برای بررسی عملکرد غده تیروئید تجویز می شود به شرح زیر می باشد:

آزمایش T3

این تست با بررسی هورمون تری‌یودوتیرونین همراه است. همانگونه که خاطر نشان شد زمانی که پزشک شما به پرکاری تیروئید شک کند این هورمون بررسی می شود. در مورد دیگر اینکه اگر پزشک علائم پرکاری تیروئید را درشما مشاهده کند این آزمایش تجویز می شود.

آزمایش T4

بررسی هورمون تیروکسین در بدن با این آزمایش ارزیابی می شود. و به تشخیص هیپوتیروئیدی کمک خواهد کرد.

آزمایش T3 uptake

 منظور از این آزمایش بررسی هورمون حمل کننده T3 است.

آزمایش TSH

هدف از بررسی این فاکتور ترشح غده هیپوفیز و عملکرد غده تیروئید است.

سطح TBG

منظور از این آزمایش بررسی میزان هورمون لوبولین است. این هورمون به هورمون تیروکسین اتصال دارد و اگر سطح T3  در فرد افزایش داشته باشد سطح TBG  باید کمتر باشد.

در صورتی که سطح TBG  بالاتر از حد نرمال باشد ممکن است فرد دچار اختلال در عملکرد کلیه و یا عدم جذب پروتئين شده باشد. در صورتی که سطح این هورمون کم باشد نشان دهنده افزایش استروژن است و ممکن است به دلیل چاقی ، بارداری و یا مصرف استروژن ایجاد شده باشد.

آزمایش آنتی بادی تیروئید

این آزمایش در میان آزمایشات غده تیروئید چندان رایج نبوده و برای بررسی آنتی بادی تیروئید و پس از آزمایشات تیروئید تجویز می شود. هدف از انجام این آزمایش بررسی شرایط خود ایمنی غده تیروئيد مانند تیروئیدیت هاشیموتو است. با این آزمایش پزشک متوجه میشود که بیمار به این بیماری مبتلا است یاخیر.

شرایط آزمایش تیروئید چیست؟ 

ناشتا بودن برای آزمایش تیروئید معمولا لازم نیست اما با این حال بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت نمایید. میزان ناشتایی برای این آزمایش بین 8 تا 12 ساعت است. بهتر است قبل از انجام آزمایش در مورد داروهایی که مصرف می کنید آزمایشگاه را در جریان قرار دهید. توصیه می شود به دلیل حساس بودن آزمایش تیروئید و تشخیص دقیق کیت های آزمایشگاهی لازم است به یک آزمایشگاه معتبر مراجعه نمایید تا نگرانی از بابت دقت تست نداشته باشید.

تفسیر جواب آزمایش تیروئید

بسیاری از افراد بعد از انجام آزمایش و دریافت جواب به دنبال تحلیل و تفسیر جواب آزمایش خود هستند باید به این نکته اشاره کرد که حتما برای تفسیر واب ازمایش خود به پزشک متخصص مراجعه نمایید اما به صورت کلی می توان جواب ازمایش تیروئید را به این صورت تفسیر کرد:

سطح tsh	نتیجه
سطح نرمال	بین 0.4 تا 4 واحد
tsh طبیعی و t4 طبیعی	عملکرد طبیعی
TSH بالا + T4 طبیعی	خطر کم کاری تیروئید
TSH پایین + T4 بالا	پرکاری تیروئید
TSH بالا + T4 پایین	کم کاری تیروئید
TSH پایین + T4 پایین	کاهش عملکرد تیروئید
T3 پایین + TSH بالا	کاهش عملکرد تیروئید
T3 بالا + TSH پایین	پرکاری تیروئید

سوالات متداول آزمایش تیروئید

در نهایت…

آزمایش تیروئید یک آزمایش خون به شمار می رود که به منظور بررسی عملکرد و سلامت تیروئید انجام می‌شود. نتیجه آزمایش تیروئید نشان دهنده فعالیت نرمال، کاهش یا افزایش فعالیت تیروئید است و با توجه به نتایج آزمایش و علائم و نشانه‌های دیگر، پزشک شما می‌تواند تشخیص و درمان مناسب را تعیین کند. بهتر است با پزشک خود در مورد تفسیر نتایج و اقدامات لازم صحبت کنید.