تشخيص مولکولی Sporothrix spp
پيام بهزادي – عضو هيات علمی گروه ميکروبشناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرقدس
الهام بهزادي و لرنيک عيساخانيان- گروه ميکروبشناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرقدس
Sporothrix، قارچی است دو شکلی از گروه Hyphomycetes که معمولاً به صورت ساپروفيت در خاک و يا بر روی الوار چوبی زندگی مینمايد.Sporothrix schenckii، يک بيماريزای فرصت طلب بوده و موجب بروز عفونت قارچی Sporotrichosis در انسان می گردد. اين قارچ در دمای اتاق، ايجاد رشته های منشعب با ديواره ی عرضی و ميکروکنيديومهای گلابی شکل می نمايد. معمولاً آرايش ميکروکنيديومها به شکل گل بوده و در انتهای کنيديوفورها قرار می گيرند. Sporothrix schenckii، در دمای 37 درجه ی سانتيگراد و يا در داخل بافتهای بدن انسان تشکيل سلولهای مخمری را می دهد. سلولهای مخمری به اشکال گرد، بيضوی و سيگار برگ قابل مشاهده بوده و از طريق جوانه زدن تکثير می يابند.
Sporotrichosis، يک عفونت قارچی مزمن بوده که پوست و زيرپوست را در مجاورت بافت لنفاوی درگير نموده و در نهايت ضايعات گره مانندی بوجود می آيند که توليد چرک و زخم می نمايند. معمولاً در مقالات چنين بيان می گردد که اين عفونت قارچی از طريق ضربه و يا آلودگی زخم پوست با قارچ Sporothrix schenckiiايجاد شده و به ندرت افراد از طريق استنشاق عامل عفونت و ورود به ششها دچار عفونت Sporotrichosis می شوند. همچنين التهاب مفاصل، مننژيت و ديگر عفونتهای عمقی ناشی از Sporothrix schenckii کمتر مشاهده شده است.
به طورکلی، Sporotrichosis از سراسر جهان گزارش شده است، اما بيشتر موارد مربوط به کشورهايي است که دارای آب و هوای معتدل، نيمه گرم و گرم می باشد. شمار بالايي از گزارشها مربوط به آمريکای شمالی بوده، ولی اين عفونت در نقاط ديگر دنيا نيز مانند آمريکای مرکزی، آمريکای جنوبی، آسيا و آفريقای جنوبی مشاهده شده است.
بر اساس بررسیهای انجام شده بر روی نمونه های بالينی بيماران با کمک روشهای نوين فيلوژنتيکی و توالی يابیهای نوکلئوتيدی ژنهای کيتينسنتاز، بتا-توبولين و کالمودولين، عامل عفونت قارچی مشخص گرديد. ارگانيزمی که به صورت ساختار آنامورف با نام Sporothrix schenckii گزارش می گردد، مجموعه ی وسيعی از گروههای مختلف می باشد. بنابراين، با استفاده از روشهای توالی يابی نوکلئوتيدی که بر روی ژنهای مزبور صورت گرفته، سه گونه ی جديد ديگر معرفی شده اند که عبارتند از: Sporothrix brasiliensis، Sporothrix globosa و Sporothrix mexicana.
البته بايستی متذکر شد در بررسیهای پيشين که در ارتباط با تأثير داروهای ضدقارچی عليه Sporothrix schenckii انجام گرفته بود، پاسخهای پيچيده ای توسط پژوهشگران حاصل می شد و همين امر باعث شد تا دانشمندان اقدام به انجام مطالعات مولکولی بر روی اين قارچ نمايند.
بنابراين، يکی از روشهای مناسبی که برای شناسايي Sporothrix spp. در نمونه های بالينی بدست آمده از بيماران مورد استفاده قرار می گيرد، عبارت است از:
1- جداسازی DNA و تکثير آن
2- توالیيابی لوکوس CAL
3- استفاده از پرايمرهای CL1 و CL2A
از اينرو با کمک روشهای مولکولی به راحتی می توان گونه های Sporothrix brasiliensis، S. globosa،S. mexicana، S. albicans و S. schenckii را در نمونه های بالينی بيماران شناسايي نمود و با دقت کامل، عامل Sporotrichosis را تعيين کرد.
منابع
1) Smith A., Sporothrix schenckii, 2002. http://www.microbelibrary.org/ASMOnly/Details.asp?ID=380
2) Singleton, P., Sainsbury, D., Dictionary of Microbiology and Molecular Biology, John Wiley and Sons, 3rd Edition, 2002
3) http://www.mycology.adelaide.edu.au/Mycoses/Subcutaneous/Sporotrichosis/, 2010-06-20
4)Madrid H., Cano J., Gene J., Bonifaz A., Toriello C., Guarro J., Sporothrix globosa, a pathogenic fungus with widespread geographical distribution, J Rev Iberoam Micol. 2009;26(3):218-22