تشخيص مولکولی Sporothrix spp

پيام بهزادي – عضو هيات علمی گروه ميکروب­شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرقدس
الهام بهزادي و لرنيک عيساخانيان- گروه ميکروب­شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرقدس

 

Sporothrix، قارچی است دو شکلی از گروه Hyphomycetes که معمولاً به ­صورت ساپروفيت در خاک و يا بر روی الوار چوبی زندگی می‌نمايد.Sporothrix schenckii، يک بيماري­زای فرصت­ طلب بوده و موجب بروز عفونت قارچی Sporotrichosis در انسان می­ گردد. اين قارچ در دمای اتاق، ايجاد رشته­ های منشعب با ديواره ­ی عرضی و ميکروکنيديوم­های گلابی شکل می­ نمايد. معمولاً آرايش ميکروکنيديوم­ها به ­شکل گل بوده و در انتهای کنيديوفورها قرار می­ گيرند. Sporothrix schenckii، در دمای 37 درجه ­ی سانتيگراد و يا در داخل بافت­های بدن انسان تشکيل سلول­های مخمری را می ­دهد. سلول­های مخمری به اشکال گرد، بيضوی و سيگار برگ قابل مشاهده بوده و از طريق جوانه زدن تکثير می­ يابند.

Sporotrichosis، يک عفونت قارچی مزمن بوده که پوست و زيرپوست را در مجاورت بافت لنفاوی درگير نموده و در نهايت ضايعات گره مانندی بوجود می­ آيند که توليد چرک و زخم می­ نمايند. معمولاً در مقالات چنين بيان می­ گردد که اين عفونت قارچی از طريق ضربه و يا آلودگی زخم پوست با قارچ Sporothrix schenckiiايجاد شده و به ­ندرت افراد از طريق استنشاق  عامل عفونت و ورود به شش­ها دچار عفونت Sporotrichosis می­ شوند. همچنين التهاب مفاصل، مننژيت و ديگر عفونت­های عمقی ناشی از  Sporothrix schenckii کمتر مشاهده شده است.

به­ طورکلی، Sporotrichosis از سراسر جهان گزارش شده است، اما بيشتر موارد مربوط به کشورهايي است که دارای آب و هوای معتدل، نيمه­ گرم و گرم می­ باشد. شمار بالايي از گزارش­ها مربوط به آمريکای شمالی بوده، ولی اين عفونت در نقاط ديگر دنيا نيز مانند آمريکای مرکزی، آمريکای جنوبی، آسيا و آفريقای جنوبی مشاهده شده است.

بر اساس بررسی­های انجام شده بر روی نمونه ­های بالينی بيماران با کمک روش­های نوين فيلوژنتيکی و توالی­ يابی­های نوکلئوتيدی ژن­های کيتين­سنتاز، بتا-توبولين و کالمودولين، عامل عفونت قارچی مشخص گرديد. ارگانيزمی که به­ صورت ساختار آنامورف با نام Sporothrix schenckii گزارش می­ گردد، مجموعه ­ی وسيعی از گروه­های مختلف می­ باشد. بنابراين، با استفاده از روش­های توالی­ يابی نوکلئوتيدی که بر روی ژن­های مزبور صورت گرفته، سه گونه ­ی جديد ديگر معرفی شده­ اند که عبارتند از: Sporothrix brasiliensis، Sporothrix globosa و Sporothrix mexicana.

البته بايستی متذکر شد در بررسی­های پيشين که در ارتباط با تأثير داروهای ضدقارچی عليه Sporothrix schenckii انجام گرفته بود، پاسخ­های پيچيده ­ای توسط پژوهشگران حاصل می­ شد و همين امر باعث شد تا دانشمندان اقدام به انجام مطالعات مولکولی بر روی اين قارچ نمايند.

بنابراين، يکی از روش­های مناسبی که برای شناسايي Sporothrix spp. در نمونه­ های بالينی بدست آمده از بيماران مورد استفاده قرار می ­گيرد، عبارت است از:

1-    جداسازی DNA و تکثير آن

2-    توالی­يابی لوکوس CAL

3-    استفاده از پرايمرهای CL1 و CL2A

از اين­رو با کمک روش­های مولکولی به راحتی می­ توان گونه­ های Sporothrix brasiliensis، S. globosa،S. mexicana، S. albicans و S. schenckii را در نمونه­ های بالينی بيماران شناسايي نمود و با دقت کامل، عامل Sporotrichosis را تعيين کرد.  

منابع

1)    Smith A., Sporothrix schenckii, 2002. http://www.microbelibrary.org/ASMOnly/Details.asp?ID=380

2)    Singleton, P., Sainsbury, D., Dictionary of Microbiology and Molecular Biology, John Wiley and Sons, 3rd Edition, 2002

3)     http://www.mycology.adelaide.edu.au/Mycoses/Subcutaneous/Sporotrichosis/, 2010-06-20

4)Madrid H., Cano J., Gene J., Bonifaz A., Toriello C., Guarro J., Sporothrix globosa, a pathogenic fungus with widespread geographical distribution, J Rev Iberoam Micol. 2009;26(3):218-22