مدیریت امضاء- 9

 

– آقای دكتر مهدی محمدی با عرض سلام و تشكر از شركت در این گفتگو؛

چون در این جلسه قرار است پرونده آزمایش‌های شماره 8 و 12 و 17 را ببندیم، خواهشمند است هر نكته‌ای كه لازم است بیان فرمائید.

– در مورد برگه شماره 17 (كه البته مربوط به یك آزمایشگاه خارجی است) چند غلط املایی و اشتباه تایپی وجود دارد كه باید رفع شود.

(توجه: نكات مورد نظر با رنگ قرمز روی جواب 17 نشان داده شده است).

… همچنین با توجه به این كه در تست‌های سرولوژی مربوط به ویروس‌های هپاتیت C و همین‌طور در چند نوع كیت الایزا برای HIV، در حال حاضر فقط به جستجوی آنتی‌‌بادی می‌پردازیم و آنتی‌ژن مربوطه را جستجو نمی‌كنیم، لازم است در برگه آزمایش شماره 17، در كنار نام ویروس، حتماً كلمه Ab نیز اضافه شود.

البته همان‌طور كه در جلسات قبل هم اشاره كرده بودم، امروزه كیت‌های زیادی در ایران وجود دارد كه به طور همزمان به جستجوی Ag و Ab می‌پردازند مثل كیت‌هایی از كارخانه بیومریوی فرانسه.

– آقای دكتر؛ آیا نام این شركت بیومریو است یا بیومریكس؟

– نخیر. بیومریو صحیح است. در كلمه Biomerieux، حرف x آخر به تلفظ در نمی‌آید درست مثل كلمه Rouleux كه رولو تلفظ می‌شود و باید به صورت رولو هم نوشته شود.

– این كلمه را هم بعضی از دوستان رولكس می‌خوانند …

– … كه دیگر می‌دانیم غلط است و باید رولو تلفظ شود.

به هر حال؛ گاهی آزمایشگاه‌ها از این نوع كیت‌های خاص استفاده می‌كنند كه قادر هستند آنتی‌ژن‌هایی از ویروس ایدز را در كنار انواع آنتی‌بادی‌های IgM و IgG ضد آن مورد شناسایی قرار دهند و پیش از این در مورد ارزشمندی این نوع كیت‌ها و حساسیت آزمایشگاهی (Analytical) و بالینی (Clinical) بیشترشان و علی‌الخصوص در مورد كاربرد ویژه آنها در سازمان‌های انتقال خون دنیا صحبت كرده‌ایم. اینها می‌توانند فاز پنجره‌ای یا Window period را چند روزی كوتاه‌تر كنند و به زبان آماری، ”قدرت لكه‌گیری‘‘ بیشتری دارند كه قبلاً توضیح داده‌ام.

– گمان نمی‌كنم قبلاً صحبت شده باشد. اگر ممكن است همین الان بفرمائید.

– مطمئن هستم كه در این مورد بحث كردیم. آنجا كه در مورد تعریف كلمه نسل و generation سؤال كرده بودید و من هم عرض كردم كه این نوع تست‌های HIV الایزا از نسل چهارم هستند.

– بله. قبلاً اشاره كوتاهی شده بود و قرار بود بعداً توضیح بیشتری بدهید.

– فكر می‌كنم همین قدر اشاره كافی است. خلاصه عرایضم این كه: اگر در آزمایشگاهی از كیت‌های نسل چهارم استفاده می‌كنند، خوب است برای معرفی بهتر این تكنیك و ایجاد اطمینان بیشتر در پزشكان، نام تست را كامل و مشروح بنویسند.

– به چه صورت باید نوشته شود؟

– كافی است با ذكر كلمات Ag و Ab و همچنین با اعلام نوع ویروس‌ها (یعنی تیپ 1 و 2) و با استفاده از نمادهای + یا & یا / یا ، یا – مثلاً بنویسند:

HIV1+2(Ag&Ab)

البته این را هم عرض كنم كه عبارت HIV1,2 Ab را می‌توان برای سایر كیت‌های الایزای معمولی (یعنی نسل دوم) هم استفاده كرد چون كیت‌های رایج عمدتاً توانایی تشخیص همزمان آنتی‌بادی ضد هر دو نوع ویروس را دارند، اگر چه هنوز هم نوع 1 شایع‌ترین تیپ موجود در دنیاست، ولی از زمانی كه مواردی از HIV2 را در آفریقا گزارش كردند، چندین سال است كه WHO به همه سازندگان توصیه كرده كه از این نوع كیت‌ها بسازند و به كشورها نیز اعلام كرده است كه از همین نوع استفاده كنند تا حساسیت تشخیصی بالاتر رود و احتمال فرار موارد نادر به حداقل برسد.

– در نتیجه می‌توانیم از طریق ماهنامه اخبار آزمایشگاهی به همه آزمایشگاه‌ها پیشنهاد كنیم كه در مورد نام تست HIV فرضا‌ً بنویسند:

Anti-HIV1&2

-این پیشنهاد در مجموع ایرادی ندارد. مع‌الوصف بهتر است توصیه كنیم حتماً قبل از آن به بروشور كیت نگاهی بیندازند و از سنجش همزمان آنتی‌‌بادی ضد تیپ‌های 1 و 2 ویروس مطمئن شوند. این كار خیلی سخت نیست. مضافاً این كه هنوز هم به طور جسته و گریخته ممكن است شاهد ورود كیت‌های الایزایی باشیم كه فقط با آنتی‌ژ‌ن‌های HIV1 كوت شده‌اند.

– در مورد آنتی‌ژن ویروس چطور؟ منظورم خود ویروس است نه آنتی‌بادی‌های ضد آن. برای آن هم كیت جداگانه داریم؟

– بلی كیت جداگانه وجود دارد، ولی خیلی در دنیا رایج نیست چرا كه اطمینان بیشتر در جستجوی خود ویروس با انجام HIV RT–PCR میسر است و الان بسیاری از آزمایشگاه‌ها این تست را انجام می‌دهند، حتی به صورت كمی و viral load را گزارش می‌كنند كه كاربرد عملی در درمان و پیگیری وضع بیمار دارد. لذاست كه از كیت‌های آنتی‌ژن خیلی استقبال نمی‌شود.

البته چندین سال قبل كه هنوز كیت‌های الایزا در ایران خیلی رایج نشده بود انواعی از كیت‌های لاتكس برای تشخیص آلودگی با HIV وجود داشت كه ساخت ژاپن بود و مدل‌هایی از آن برای جستجوی آنتی‌ژن P24 به كار می‌رفت و ما هم چند عدد از آن نوع كیت‌ها را در حدود سال‌های 1372 و 1373 یعنی قبل از رسمی شدن كاربرد آنها در كشور برای پایگاه انتقال خون كرمان تهیه كرده بودیم. مع‌ذلك امروزه دیگر كیت‌های از نوع سنجش Ab رواج كاملی پیدا كرده‌اند.

– متشكرم. بنابراین از خوانندگان محترم نشریه‌مان می‌خواهیم كه اگر در آزمایشگاه‌های خود، تست HIV را انجام می‌دهند، قسمت مربوطه را به شكلی كه پیشنهاد كردیم اصلاح كنند …

– … و حتی چنانچه پیشنهاد بهتری هم داشته باشند، حتماً ارائه دهند تا در مورد شیوه گزارش‌ها به اجماع بهتری نزدیك شویم. البته من فراموش نكرده‌ام كه نشریه شما قرار بود با پیگیری‌هایی كه می‌كند، تهیه‌كنندگان برنامه‌های كامپیوتری آزمایشگاه و نرم‌افزارنویسان را تشویق كند كه معایب موجود را رفع كنند و دست به اصلاح و رفورم عمده‌ای در این زمینه بزنند و حتی رمزها و كدهای ویژه‌ای را در برنامه بگنجانند و همچنین قرار بود خواسته‌های مدیران و مسئولین فنی آزمایشگاه‌ها را بعد از یك نظرسنجی جامع به آنان منتقل كنید.

– آن طور كه اطلاع دارم چنین هدفی در دستور كار نشریه اخبار آزمایشگاهی است و قرار بوده است كه به شكل اقتراح به آن بپردازیم. هم اقتراح از مسئولین فنی و هم اقتراح از نرم‌افزارنویسان.

– بله؛ این موضوع را از این جهت می‌گویم كه در مورد نرم‌افزارهایی كه پاسخ‌های شماره 8 و 12 را تولید كرده‌اند، مطمئن هستم كه متأسفانه قادر به اضافه كردن ستونی تحت عنوان ”method” نیستند. در غیر این صورت می‌توانستید پیشنهاد خودتان در مورد نام تست و توضیحات مربوط به آن را كامل‌تر كنید و در ستون ”روش انجام آزمایش” قید كنید كه فرضاً تست HIV-Ab/Ag را به روش ELISA آن هم از نسل چهارم انجام داده‌اید كه اگر نتیجه تست نیز خدای ناكرده reactive بود،  بعداً برای پزشك بنویسید كه با دو نمونه سرم و دو كیت الایزای مختلف انجام داده‌اید كه repeatedly reactive بوده است، ولی علی‌رغم اینها به عنوان قدم بعدی لازم است كه با تست تأییدی دیگری تكرار شود.

– یعنی دقیقاً مشابه آنچه كه درباره HCV‌ رفتار می‌كردیم (برای دیدن جملات پیشنهادی مشابه به اخبار آزمایشگاهی شماره 60 مراجعه فرمائید).

– كاملاً درست است.

… و لابد فراموش نكرده‌اید كه در بعضی تست‌های آزمایشگاهی، آگاه كردن پزشك از شیوه انجام تست خیلی مهم است و مثلاً خوب است بداند كه تستی به روش SRID انجام شده است یا نفلومتری؛ یا آزمایشی به روش IF بوده است یا الایزا.

این موضوع آنچنان مهم است كه حتی در مورد تست گراویندكس با كمك لاتكس خوب است قید كنیم كه آیا به روش آگلوتیناسیون انجام گردیده است یا ممانعت از آگلوتیناسیون …

– … یا حتی به روش رادیوایمونواسی بوده است یا به روش نواری و راپید!

– هر چه شما بفرمائید… به هر حال مسئله این است كه در بعضی برگه‌های آزمایش یا نرم‌افزارهای مربوطه، نمی‌توان ستونی تحت عنوان Analysis Method باز كرد و مجبوریم شیوه انجام تست را همراه نام آزمایش و در همان ستون ذكر كنیم آن هم به شرطی كه جای كافی در آن محدوده باقی مانده باشد.

ادامه دارد.