آزمایش ferritin + تفسیر

فریتین یک پروتئین خون می باشد که حاوی آهن است. هدف از بررسی فاکتور فریتین در آزمایش خون کمک به پزشک برای پی بردن به میزان ذخیره آهن بدن شما می باشد. اگر آزمایش فریتین نشان دهد که سطح فریتین خون شما کمتر از حد نرمال می باشد به این معنا است که ذخیره آهن بدن کم است و دچار کمبود آهن می باشید. در نتیجه کمبود آهن کم خونی ایجاد می شود. افزایش بیش از حد آهن می تواند سلامت کبد و کلیه را تهدید کند. هنگامی که با علائمی مانند خستگی مفرط ، ضعف بدنی و تپش قلب به پزشک مراجعه می کنید یکی از فاکتورهایی که در آزمایش خون بررسی می شود فریتین می باشد که با تشخیص ذخایر آهن بدن درمان فوری برای شما آغاز می شود. ما در این مقاله قصد داریم به بررسی آزمایش فریتین پرداخته و اطلاعات جامعی در رابطه با آن ارائه دهیم.

Ferritin در آزمایش خون چیست؟

بسیاری تصور می کنند فریتین نشان دهنده آهن در خون می باشد این در حالی است که فریتین یک پروتئین بوده که آهن را در خود ذخیره می کند و هر جا که نیاز باشد آن را آزاد می کند. درصد کمی از فریتین در جریان خون قرار دارد و بیشترین حجم آن در سلول های بدن ذخیره شده اند. بیشترین تراکم فریتین را می توان در سلول های کبدی( هپاتوسیت ها) و سلول های سیستم ایمنی (رتیکلوسیت ها) می باشد. در آزمایش فریتین میزان غلظت و تراکم این پروتئین در خون بررسی می شود. این پروتیین برای ساخت سلول های قرمز خونی مورد استفاده قرار می گیرد. هر زمانی که بدن نیاز به سلول های قرمز داشته باشد فریتین بیشتری در جریان خون آزاد می شود. ناگفته نماند که سطح بالای فریتین می تواند باعث آسیب شود. هنگامی که بدن در سلامتی کامل قرار دارد  روده ها از جذب اضافی این ماده معدنی از مواد غذایی خودداری می کنند. در غیراینصورت بدن آهن اضافی را دفع نکرده و آن را در سایر بافت ها ذخیره می کند. کبد ، قلب و پانکراس اندام هایی می باشند که آهن اضافی در آنها تجمع می کنند. وجود مقدار زیادی آهن در بدن می تواند سبب بیماری هموکروماتوز شود.

شرایط آزمایش ferritin

برای انجام این آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست و می توانید با مراجعه به بهترین آزمایشگاه غرب تهران آن را انجام دهید. البته برخی پزشکان ترجیح می دهند این آزمایش به صورت ناشتا انجام پذیرد. لازم است یک روز قبل از آزمایش از مصرف داروهایی که در آن ها آهن وجود دارد خودداری کنید. نتیجه آزمایش Ferritin با واحد نانوگرم در هر میلی‌لیتر محاسبه می‌شود.  میزان رنج نرمال آن به جنسیت و سن وابسته است. در فهرست زیر مقادیر نرمال این ماده معدنی آورده شده است:

زنان بالغ: ۱۰-۱۵۰ ng/dl

مردان بالغ: ۱۲-۳۰۰ ng/dl

کودکان از ۶ ماه تا ۱۵ سال : ۷۰-۱۴۲ ng/dl

کودکان بین ۲ تا ۵ ماه: ۵۰-۲۰۰ ng/dl

کودکان کمتر از یکماه: ۲۰۰-۶۰۰ ng/dl

نوزادان: ۲۵-۲۰۰ ng/dl

اگر مقدار فریتین کم تر از حد نرمال باشد یعنی ذخیره آهن در فرد کم می باشد. این امر می تواند سبب کم خونی در افراد شود. در مقابل اگر مقدار فریتین بیش از حد نرمال باشد بیماری های کبدی ، پرکاری تیروئید یا هر گونه بیماری التهابی دیگر سلامتی فرد را تهدید می کند. در مواردی پیش می آید که عدد فریتین بسیار بالا بوده و این مورد می تواند در برخی سرطان ها صدق کند.

علت بالا بودن Ferritin در آزمایش خون چیست؟

بالا بودن فریتین می تواند نشانگر نقص یا اختلالی در عملکرد بدن باشد. همانگونه که پیشتر به آن اشاره شد بیماری ژنتیکی به نام هموکروماتوز بیش از حد آهن را جذب بدن کرده و سلول های روده را تحت تاثیر قرار می دهد. برخی از دیگر بیماری هایی که می توانند سبب بالابودن فریتین در آزمایش خون شوند به شرح زیر هستند:

• بیماری دیابت نوع دو
• لوسمی
• هایپرتیروئیدیسم
• لنفوم هاچکین
• انتقال خون مکرر
• بیماری‌های کبدی
• هپاتیت C
• سندرم پای بی‌قرار
• مسمومیت آهن
• همولیتیک
• بیماری التهابی(مانند رماتیسم مفصلی)
• سرطان‌های پیشرفته ( مانند سرطان تخمدان پیشرفته)
• بیماری‌های کلاژن عروقی(مانند لوپوس)

فریتین یکی از پروتئین های فاز حاد به حساب می آید و با بروز بیماری های التهابی مقدار آن به سرعت بالا می رود. به همین دلیل مقدار این فاکتور در بیماران کبدی و یا مبتلا به سرطان به شدت بالا می باشد.

در افراد مبتلا به چاقی مفرط نیز این فاکتور می تواند بالا رود و سبب بروز بیماری های کبدی شود. اگر مقدار فریتین در آزمایش خون شما بالا باشد پزشکتان برای روشن شدن علت این عارضه ممکن است آزمایشات زیر را تجویز کند:

• آزمایش آهن خون
• آزمایش TIBC 
• تست زینک
• آزمایش Vit B12

علائم بالا بودن Ferritin در بدن چیست؟

بالا بودن فریتین می تواند با علائم زیر همراه باشد:

• درد در شکم
• تپش قلب و احساس درد در قفسه سینه
• ضعف در بدن
• درد مفصل
• خستگی زیاد

علت پایین بودن Ferritin در آزمایش خون چیست؟

همانطور که خاطر نشان شد پایین بودن این فاکتور در آزمایش خون می تواند یکی از نشانه های کمبود آهن در بدن باشد. کم خونی یا آنمی نیز می تواند سبب پایین بودن این فاکتور در خون شود. سایر دلایل پایین بودن فریتین خون به شرح زیر می باشد:

• خونریزی‌های بیش‌ازحد قاعدگی
• مشکلات گوارشی که در آن جذب آهن کم می‌شود.
• خونریزی داخلی
• کمبود آهن ( علت آن می تواند نوع رژیم غذایی باشد)

علائم پایین بودن Ferritin خون چیست؟

برخی از علائمی که در اثر پایین بودن فریتین خون ایجاد می شوند به شرح زیر می باشند:

• خستگی مفرط و ضعف بی دلیل
• سرگیجه های گاه گاه
• گیجی و عدم تمرکز
• سردرد
• شنیدن صدای زنگ در گوش
• اختلال تنفسی بدون داشتن بیماری
• درد پا
• زودرنجی و کج خلقی