آماس قارچی قرنيه‌ی چشم

132 سال از نخستین تشریح آماس قارچی قرنیه­‌ی چشم می‌­گذرد. اگر چه، این عفونت قارچی از انواع رایج عفونت قرنیه به‌­شمار نمی‌­آید، اما در زمره­‌ی یكی از مهم‌­ترین عفونت­‌های قرنیه‌‌­ی چشم در مناطق گرمسیری جهان قرار دارد. بایستی توجه داشت كه تشخیص به‌­موقع و درمان مناسب آماس قارچی قرنیه‌­ی چشم از اهمیت بالایی برخوردار می‌­باشد؛ زیرا در صورت عدم تشخیص زود هنگام و درمان قطعی این عفونت، قارچ عامل آماس قرنیه­‌ی چشم به‌­تدریج موجب تخریب چشم می­‌گردد. آماس قارچی قرنیه‌­ی چشم كه اصطلاحاً به آن كراتیت قارچی نیز گفته می‌­شود، دارای عوامل عفونت‌­زای گوناگونی بوده كه یكی از آن‌ها قارچ Fusarium است. كراتیت ناشی از قارچ مزبور، Fusarium Keratitis نامیده می‌­شود.
یك چشم پزشك ماهر، این توانایی را دارد كه با تشخیص درست و درمان قطعی اقدام به بر طرف نمودن آماس قارچی قرنیه­‌ی چشم بیمار نماید. بنابراین، برای رفع كامل عفونت قارچی مزبور، نیاز به طی كردن مراحلی چون تشخیص بالینی درست و به‌­موقع، جداسازی عامل قارچی در آزمایشگاه و درمان مؤثر با كمك داروهای ضد قارچی موضعی می‌­باشد. بر اساس آمارهای به‌دست آمده، معمولاً تشخیص آماس قارچی قرنیه­‌ی چشم، دیر هنگام انجام می‌گیرد؛ زیرا با وجود روش‌­های درست تشخیصی، هیچ شك و گمانی معطوف به قارچ‌­های عفونت‌­زا نمی­‌گردد و علاوه بر این، در صورت تشخیص درست نیز به‌­دلیل نفوذ ضعیف داروها به قرنیه و محدودیت در انتخاب داروهای ضد قارچی تجاری كه در بازار عرضه می‌­گردد، درمان قطعی و مؤثر آماس قارچی قرنیه­‌ی چشم كاری دشوار به­‌نظر می‌­رسد.
در سه دهه­‌ی اخیر، میزان آماس قارچی قرنیه‌­ی چشم به سه دلیل افزایش چشمگیری داشته است، كه عبارتند از:

1- استفاده‌­ی مداوم از تركیبات كورتیكو استروییدی و ضد باكتریایی موضعی در افراد مبتلا به كراتیت.
2- افزایش شمار بیمارانی كه دستگاه ایمنی بدن آنها سركوب می­‌‌گردد.
3- روش­‌های بهتر تشخیصی آزمایشگاهی كه به­ كمك آنها می‌توان شمار بیشتری از عفونت‌­ها را به­‌درستی تشخیص داد.

در میان 70 قارچی كه از عوامل مهم آماس قارچی قرنیه‌­ی چشم به‌­شمار می‌­آیند، دو گروه عمده از آن‌ها یعنی مخمرها و انواع رشته‌­ای (با یا بدون دیواره‌­ی عرضی) در بروز كراتیت قارچی دخالت پر رنگی دارند. از مخمر‌ها، قارچ Candida مهم‌­ترین عامل كراتیت قارچی گزارش شده است. از قارچ‌­های رشته‌­ای نیز، آنهایی كه دارای دیواره‌­ی عرضی هستند، شایع­‌ترین عوامل كراتیت قارچی به­ شمار می‌­آیند. بسیاری از عوامل قارچی كه در ارتباط با آماس قارچی قرنیه­‌ی چشم هستند، در همه جا انتشار داشته و حتی ساپروفیت هستند. اما از مهم­ترین انواع قارچی می­‌توان به Aspergillus spp.،Fusarium spp.، Curvularia spp.، Lasiodiplodia spp.وCandida spp. اشاره كرد.

ضربه به قرنیه­‌ی چشم، مهم‌­ترین عامل بروز آماس قارچی قرنیه‌­ی چشم گزارش شده است. از اینرو، لازم است پزشكان در رابطه با بیمارانی كه به كراتیت دچار شده‌­اند و در تاریخچه‌­ی خود، ضربه به قرنیه را به‌‌­ویژه با گیاه یا خاك مطرح می­‌‌كنند، توجه خود را به كراتیت قارچی معطوف نمایند. آنچه امروزه كاملاً مورد تأیید همگان قرار گرفته آن است كه، داروهای موضعی استروییدی، نقش بسیار مهمی در افزایش شیوع آماس قارچی قرنیه‌­ی چشم داشته و حتی باعث پیشرفت و وخیم شدن عفونت می­‌گردند. از عوامل مستعد كننده‌­ی دیگر می‌­توان به اجسام خارجی، جراحی قرنیه، كراتیت مزمن و بیماری‌های سركوب‌كننده­‌ی دستگاه ایمنی اشاره كرد.
بر اساس آخرین بررسی‌­های به‌­عمل آمده، معمول‌­ترین عامل كراتیت قارچی در جهان، قارچ Aspergillus spp.گزارش شده است. عوامل قارچی قادر به گسترش و نفوذ به بخش داخلی چشم بوده و عدم تشخیص و درمان به­ موقع آماس قارچی قرنیه­‌ی چشم، می‌­تواند منجر به از دست دادن بینایی و یا حتی چشم در فرد بیمار گردد. همچنین، كراتیت قارچی در بین مردان نسبت به بانوان، رایج‌­تر بوده و معمولاً در نتیجه‌­ی ضربه‌­های خارجی به چشم ایجاد می‌­شود.

با تشکر مدیریت سایت آزمایشگاه پارسه

منبع

•1)  Singh D, Fungal Keratitis, Jan 12 2011, http://emedicine.medscape.com/article/1194167-overview#showall